TRÍCH NGUYÊN VĂN

Trích nguyên văn chỉ thực hiện khi thực sự cần thiết mà diễn giải không làm toát được ý của người trích dẫn. Xem https://www.trinhhien.com/post/trích-dẫn-như-thế-nào. Để nghiên cứu có giá trị, chúng ta nên tránh việc lắp ghép đơn giản các đoạn trích dẫn với nhau, để (mặc) người đọc tự kết nối và luận ra ý kiến hoặc quan điểm của người trích trong đó. Chúng ta nên biến các trích dẫn nguyên văn thành một phần của câu viết, đoạn viết của chính mình mà vẫn ghi nhận sự đóng góp của các tác giả khác.

Hãy xem các ví dụ sau:

Trong ví dụ 1, người viết sau khi dẫn dắt người đọc vào trích dẫn thì chỉ cắt và dán các điều luật với nhau để người đọc tự rút ra kết luận. Trong đoạn viết này, rất nhiều cụm từ cùng ý được lặp lại không cần thiết như “trong trường hợp hợp đồng… có điều khoản không rõ ràng”.

Trong ví dụ 2, người viết đã kết hợp diễn giải với trích nguyên văn, biến cụm từ trích dẫn thành một phần trong câu văn của mình để trình bày vấn đề theo ý đồ. Rõ ràng trích nguyên văn theo cách này được đánh giá cao hơn cách ở ví dụ 1.

Ví dụ 3 là cách trích nguyên văn điển hình trong thực hành luận. Đoạn trích này lấy từ Án lệ số 22/2018/AL. Các điều luật được trích nguyên văn liên tiếp cạnh nhau và người viết sau đó diễn giải lại cho phù hợp với tình huống mình đang giải quyết, từ đó đưa ra kết luận. Ví dụ 3 và ví dụ 2 cho thấy viết trong nghiên cứu luật học và trong thực hành luật có khác biệt. Chúng ta cần lưu ý điểm này.

Nếu phần trích dẫn dài quá ba dòng, chúng ta nên để chúng thành một đoạn văn riêng biệt bằng cách xuống hàng, trình bày thành một khối thụt vào trong so với các đoạn văn khác và không để ngoặc kép, như ví dụ sau:

Khi trích dẫn nguyên văn, đôi khi chúng ta cần biến đổi đoạn văn về hình thức trình bày để phù hợp với tổng thể bài viết của mình. Ở ví dụ trên, đoạn văn trích dẫn bắt đầu bằng “Tuy nhiên”, nhưng nếu giữ nguyên sẽ làm cách hành văn không suôn sẻ. Do đó, chúng ta bỏ đi và thay vào đó là dấu ba chấm đặt trong ngoặc đơn (…) tượng trưng cho cụm từ ta lược bỏ.

Nếu chúng ta cần thay đổi chỉ một vài từ ngữ hoặc một chữ trong đoạn trích, chúng ta sẽ đặt phần thay thế trong ngoặc vuông. Như ở ví dụ sau, trong nguyên bản, chữ “Trong” mở đầu câu văn nên được viết hoa. Muốn câu văn của mình liền mạch thay vì dùng dấu hai chấm, chúng ta sửa lại thành viết thường, do vậy phải để phần sửa đổi trong ngoặc vuông để báo hiệu cho người đọc biết về sự sửa đổi.

Cách dẫn nguồn đối với trích nguyên văn cũng đa dạng. Chúng ta có thể dẫn ở phần chú thích (footnote hoặc endnote) hoặc dẫn ngay trong đoạn viết. Cách dẫn nguồn trong đoạn viết phổ biến trong luật học ở Việt Nam là dưới dạng tường thuật, ví dụ như: (phần gạch dưới là nguồn được dẫn).

Khoản 2 Điều 407 Bộ luật Dân sự 2005 cũng có điều khoản tương tự buộc bên bán bảo hiểm “phải chịu bất lợi khi giải thích điều khoản đó”

Xem thêm cách dẫn nguồn thành câu riêng cạnh bên ở bài Các cách dẫn nguồn.