DIỄN GIẢI

Diễn giải là việc trích dẫn bằng cách thể hiện ý tưởng của người khác với câu chữ của mình. Tuy không có sự liên hệ về mặt hình thức với tài liệu gốc (chép nguyên văn), diễn giải vẫn bị coi là đạo văn nếu không được dẫn nguồn đầy đủ.

Đối với những người mới bắt đầu việc viết lách, họ rất dễ rơi vào tình huống đạo văn không mong muốn dù đã dẫn nguồn. Đó là khi họ không đủ kỹ năng diễn giải lại tài liệu mà mình tham khảo. Văn bản của họ vẫn thể hiện phần lớn câu chữ của văn bản gốc và thiếu các dấu hiệu cho thấy chép nguyên văn, ví dụ như đặt trong ngoặc kép.

Xét về chất lượng nghiên cứu, trích nguyên văn là kỹ thuật chỉ nên sử dụng hạn chế (xem thêm bài Trích nguyên văn). Diễn giải vì vậy là kỹ năng không thể thiếu của người viết, cho thấy họ đã tiếp thu, trích dẫn để phục vụ cho mục đích nghiên cứu của mình, có đóng góp cho sự phát triển của kiến thức và học thuật.

Để diễn giải tốt, trước tiên phải đọc thật kỹ tài liệu, nắm bắt được các ý tưởng và có thể tóm tắt lại được. Tốt hơn hết hãy đóng tài liệu, nhẩm lại hoặc viết ra các ý tưởng mà mình lĩnh hội dưới dạng các ghi chú. Ở bước này, cố gắng sử dụng các từ ngữ của riêng mình.

Khi tiến hành viết, tốt hơn hết đừng lệ thuộc vào tài liệu gốc, dùng các ghi chú của mình để diễn đạt ý tưởng. Thay đổi cấu trúc của câu, của đoạn văn là một kỹ thuật được sử dụng để tránh việc chép lại nguyên văn.

Nếu không thể diễn đạt ý tưởng bằng câu chữ và cách viết của mình, điều đó có nghĩa là bạn chưa hiểu thấu đáo tài liệu.

Xem xét các ví dụ sau đây:

Văn bản sau thể hiện lại ý tưởng của văn bản gốc:

Văn bản sau sử dụng cùng một số cụm từ phổ biến trong luật học như “các bản án, quyết định” và “vụ việc cụ thể”, ngoài ra từ “mẫu mực” được dùng lại và đặt trong ngoặc kép báo hiệu tác giả sử dụng nguyên văn hay mượn lại từ văn bản gốc. Tuy nhiên, cách diễn đạt các ý hoàn toàn là từ ngữ và cấu trúc câu của riêng tác giả.

Khi trích dẫn tài liệu nước ngoài, nên tránh việc dịch lại từng câu chữ vì trong một chừng mực nào đó vẫn là trích nguyên văn. Hãy sử dụng các kỹ thuật tóm tắt, diễn đạt và dẫn nguồn đầy đủ.

Xem xét ví dụ sau:

Bản dịch tiếng Việt:

Văn bản trích dẫn theo phương pháp pháp tóm tắt và diễn giải: